Ontologie

De ontologie is de zijnsleer. Traditioneel is ontologie een tak van de filosofie, binnen de metafysica. Ze beschrijft de eigenschappen, of breder: het zijn van het geheel van dingen, "entiteiten" of ook zijnden genoemd, waarvan aangenomen wordt dat ze bestaan of beter: zijn. De klassieke ontologie probeert de fundamentele categorieën ervan te onderscheiden. Daarom wordt ze soms ook wel 'categorietheorie' genoemd, hoewel 'ontologie' gebruikelijker is.

Van de klassieke oudheid tot en met de middeleeuwen waren metafysica en ontologie volledig synoniem aan elkaar. Met Christian von Wolff (1679-1754) begonnen in de moderne tijd allerlei afsplitsingen van de algemene metafysica, te beginnen met (toentertijd) kosmologie, psychologie en allerlei apologetische stromingen binnen de theologie (hierbij dient overigens wel te worden begrepen dat kosmologie toentertijd breder was dan wat er tegenwoordig onder wordt verstaan: in het begrippenkader van de 17e en 18e eeuw was het alle kennis over de wereld, dus al het wereldse in tegenstelling tot bijvoorbeeld het goddelijke).

Een voorbeeld van de werking van een bepaalde ontologie kunnen we terug vinden in de beginselen van empirisch onderzoek. Bij empirisch onderzoek wordt de aard van een onderzoeksobject ontologisch gezien als:

• objectief gegeven
• een onveranderlijke structuur hebbende
• meetbaar
• onafhankelijk van menselijk kennen

Met name de eerste term is van belang omdat zonder een onveranderlijke structuur experimenten op het object geen zin hebben. In het geval van veranderlijke objecten wordt de onveranderlijke wetmatigheiddaarin gezocht.

Een ontologie fundeert een theorie over de werkelijkheid. Binnen een wetenschappelijk kader maakt een ontologie een zinvolle meting van die werkelijkheid mogelijk. De metingen kunnen weer leiden tot revisie van de theorie en zo tot nieuwe metingen. Crises in de wetenschap, zoals die in de kwantummechanica, waarbij theorie noch meting een eenduidig antwoord geven, dwingen een nieuwe ontologie af.

Van het begrip ontologie uit de filosofie is later het specifieke begrip ontologie binnen de informatica afgeleid.

Ontologen
Onder meer de volgende mensen hielden zich bezig met ontologie:

• Aristoteles
• René Descartes
• Nicolai Hartmann
• Martin Heidegger
• Edmund Husserl
• Immanuel Kant
• Gottfried Leibniz
• Alexius Meinong
• Maurice Merleau-Ponty
• Jean-Luc Nancy
• Friedrich Nietzsche
• Parmenides, zowel als Heraclitus
• Plato
• Jean-Paul Sartre
• Lao Tse
• Willard Van Orman Quine
• Ludwig Wittgenstein

Bron: Wikipedia